ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΘΑΝΑΣΗ ΠΕΤΡΑΚΟΥ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΣΔΙΤ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

 

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΘΑΝΑΣΗ ΠΕΤΡΑΚΟΥ 

Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΣΔΙΤ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Μείζονα πολιτικά ζητήματα δημιουργούνται μετά τα έγγραφα «βόμβες» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που σας έχει αποσταλεί στις 15-6-2020 και του κ. Ανδρέα Μπακόπουλου και των συνεργατών δικηγόρων του, εκπροσώπων των φορέων και των συλλόγων που αντιδρούν στο καταστροφικό σχέδιο ΣΔΙΤ της διαχείρισης των απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου, που σας έχει αποσταλεί στις 26-6-2020.

Τα έγγραφα αυτά «βόμβες» δικαιώνουν όλα όσα έχει τονίσει η παράταξή μας από το 2011 όταν ο κ. Τατούλης έφερε στο ΠεΣυΠ και υπερψήφισε το καταστροφικό αυτό σχέδιο ΣΔΙΤ, όπως φυσικά δικαιώνουν όσους αντιδρούν και αγωνίζονται 9 χρόνια τώρα ενάντια στο καταστροφικό αυτό σχέδιο ΣΔΙΤ.

Το κυριότερο όμως, πέρα της δικαίωσης και επιβεβαίωσης των όσων είχε καταγγείλει η «Αγωνιστική Συνεργασία Πελοποννήσου», είναι ότι τα έγγραφα αυτά βάζουν βαριά «ταφόπλακα» στη χρηματοδότηση του έργου ΣΔΙΤ από ευρωπαϊκούς πόρους για τη διαχείριση των απορριμμάτων.

Με βάση το πρωτοσέλιδο που δημοσίευσε η «Εφημερίδα των Συντακτών» (στις 9-7-2020), αλλά και την ανεπίσημη αλλά έγκυρη μετάφραση που κάναμε εμείς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απειλεί με απόρριψη το αίτημα συγχρηματοδότησης του έργου ΣΔΙΤ Πελοποννήσου που στείλατε στις 22-4-2020, διότι μεταξύ των άλλων, κρίνει και εντοπίζει μια σειρά παρατυπίες:

Ζητούνται ( εντός  δύο μηνών από την λήψη της επιστολής δηλαδή  έως 15/8/20) από την ελληνική πλευρά πρόσθετες διευκρινήσεις και αναθεώρηση της αίτησης του έργου σε σχέση με:

 

 1) Το κόστος της επένδυσης : Θεωρείται υπερκοστολογημένο. Το κόστος της επένδυσης ανά τόνο επεξεργασίας απορριμμάτων (737€/τόνο) στην  τρίτη μονάδα  θεωρείται  πολύ ψηλό σε σχέση πχ με τα 323-343€/τόνο σε πρόσφατα ανάλογα έργα που συγχρηματοδότησε η ΕΕ σε Κροατία και Βουλγαρία.

2) Μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας με βιοαέριο : Δεν έχει συμπεριληφθεί  το κόστος της ως άνω μονάδας στο κόστος της επένδυσης. Το κόστος λειτουργίας και συντήρησης είναι επίσης ασαφές  (και πιθανόν λείπει)

3) Συνολική χωρητικότα Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων: Η τεκμηρίωση είναι ασαφής και δεν επιτρέπει  τον προσδιορισμό της καταλληλότητας του κόστους  ταφής  ανά τόνο.

Στη μελέτη αναφέρεται ότι η συνολική χωρητικότητα των ΧΥΤΥ θα είναι επαρκής για 30 χρόνια. Κανονικά οι ΧΥΤΥ αναπτύσσονται σταδιακά με χωρητικότητες που επαρκούν για 5-7 χρόνια, διότι αναμένονται πρόοδοι  σχετικά με την πρόληψη , επανάχρηση και ανακύκλωση με αποτέλεσμα  οι παραγόμενες ποσότητες υπολειμμάτων να  αναμένονται  σημαντικά μειωμένες  και κατά συνέπεια μειωμένες ανάγκες για ΧΥΤΥ.

4) Μεταβατικές Μονάδες Διαχείρισης  Απορριμμάτων : Δεν προκύπτει με σαφήνεια στη μελέτη τι ακριβώς περιλαμβάνουν και αν αποτελούν μέρος του πεδίου εφαρμογής του έργου και του κόστους του έργου. Δεν έχουν καθοριστεί  τα κόστη λειτουργίας και συντήρησης για τα επιμέρους συστατικά στοιχεία του έργου και ως εκ τούτου δεν μπορεί να εκτιμηθεί η καταλληλότητα τους. Ζητούνται περαιτέρω διευκρινήσεις όπου λείπουν επαρκείς πληροφορίες καθώς και αιτιολόγηση του κόστους.

5. Ανάλυση Επιλογών (Option Analysis): Οι αναλύσεις  όσον αφορά εναλλακτικές  επιλογές δεν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του Παραρτήματος ΙΙΙ, Κεφάλαιο 2.1.4 (3) του εφαρμοστικού κανονισμού 2015/207 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.  Στην τεκμηρίωση δεν υπάρχει ανάλυση των  εναλλακτικών επιλογών (πχ κεντρική διαχείριση σε σχέση με την αποκεντρωμένη διαχείριση) και κατά συνέπεια δεν περιλαμβάνεται αιτιολόγηση του σκεπτικού για την επιλεχθείσα τελικά επιλογή.

6. Οικονομοτεχνικά χαρακτηριστικά:  Η τεκμηρίωση του έργου δεν παρέχει λεπτομερή τεχνικά/χρηματοοικονομικά/ οικονομικά στοιχεία και υπολογισμούς με επεξηγήσεις για τους σκοπούς της σύγκρισης εναλλακτικών στρατηγικών (κεντρικές και δευτερεύουσες επιλογές έναντι αποκεντρωμένων) με συνέπεια να μην μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι επιλέχθηκε η βέλτιστη στρατηγική επιλογή.

7. Εκτιμώμενο ποσοστό ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών:  Η μελέτη χρησιμοποιεί μια υπερβολικά αισιόδοξη υπόθεση για το διαχωρισμό των ανακυκλώσιμων αποβλήτων και την προετοιμασία για επανάχρηση και ανακύκλωση από τη ροή των σύμμεικτων απορριμμάτων.  Υποθέτει ότι το 15% επί των εισερχομένων σύμμεικτων απορριμμάτων (χαρτί, πλαστικά, μέταλλα, γυαλί) θα ανακτάται από την επεξεργασία που θα γίνεται  στην ΜΕΑ (εργοστάσιο  Μηχανικής Επεξεργασίας Απορριμμάτων).  Στην Ευρώπη τα αντίστοιχα ποσοστά ανακύκλωσης  που προέρχονται από εργοστάσια επεξεργασίας συμμείκτων απορριμμάτων είναι  αρκετά χαμηλότερα. Το μεγαλύτερο μέρος των ανακτώμενων υλικών είναι μολυσμένο και συνεπώς στη πράξη δεν μπορούν να ανακυκλωθούν και καταλήγουν τελικά στους χώρους υγειονομικής ταφής.

8. Απαίτηση για χωριστή συλλογή οργανικών: Δεν τεκμηριώνεται στη μελέτη ότι θα συλλέγονται σε χωριστό ρεύμα τα οργανικά ώστε να παράγεται ψηλής ποιότητας εδαφοβελτιωτικό κόμποστ. Εκ της μελέτης προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των οργανικών θα συλλέγεται από την επεξεργασία των σύμμεικτων απορριμμάτων. Το παραγόμενο από αυτήν τη διαδικασία κόμποστ (CLO Compost Like Output) είναι   χαμηλής ποιότητας και μολυσμένο, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εδαφοβελτιωτικό και καταλήγει ως επιχωμάτωση σε χώρους υγειονομικής ταφής, και δεν πρέπει να συνυπολογίζεται στο ποσοστό ανάκτησης και ανακύκλωσης (οδηγία 851/2018).

9. Χώροι Υγειονομικής Ταφής μη επικίνδυνων αποβλήτων: Σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας 850/2018 πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα απόβλητα θα απορρίπτονται στην περιοχή με ελεγχόμενο τρόπο. Αυτό ναι μεν προβλέπεται στη μελέτη, όμως δεν εξασφαλίζεται ότι θα εκπληρώνονται οι άλλες απαιτήσεις της οδηγίας, ότι δηλαδή έως το 2035 οι ποσότητες των αστικών αποβλήτων που θα οδηγούνται σε ταφή σταδιακά θα μειώνονται κατά την περίοδο αναφοράς και τελικά θα μειωθούν στο 10%  κατά βάρος των συνολικά παραγόμενων αστικών απορριμμάτων. Η τεκμηρίωση του έργου δεν  επιβεβαιώνει  ότι όλες οι προτεινόμενες υποδομές θα συμμορφώνονται με τις βέλτιστες διαθέσιμες πρακτικές για την επεξεργασία  των αποβλήτων (απόφαση  2018/1147 της Επιτροπής) . Ζητούνται πρόσθετη πληροφόρηση και στοιχεία όπου απαιτείται κατά περίπτωση, με τις σχετικές αιτιολογήσεις.

10.  Ανάλυση Κόστους -Ωφελειών  και ανάλυση ζήτησης  (CBA and Demand Analysis):  Η τεκμηρίωση του έργου δεν περιλαμβάνει αρκετές πληροφορίες προκειμένου να καθοριστεί εάν η ζήτηση του έργου  έχει προσδιοριστεί σωστά.  Σύμφωνα με την τεκμηρίωση στη μελέτη προβλέπεται ετήσια αύξηση  του πληθυσμού στη Περιφέρεια Πελοποννήσου κατά 0,60%. Ωστόσο ο ΠΕΣΔΑ  αναφέρει μείωση του πληθυσμού 0,55% ετησίως έως το 2025. Αυτό υποδηλώνει  ότι στη μελέτη υπάρχει υπερεκτίμηση των παραγόμενων ποσοτήτων αστικών αποβλήτων σε όλη την περίοδο αναφοράς και κατά συνέπεια υπερδιαστασιολόγηση του έργου.

Επίσης η τεκμηρίωση του δεν περιλαμβάνει καμία περιγραφή και υπολογισμούς όσον αφορά τους μελλοντικούς στόχους της διαχείρισης απορριμμάτων στη Περιφέρεια Πελοποννήσου για την μετά το 2020 περίοδο. Συνέπεια αυτών, να μην μπορούν να εκτιμηθούν και να επαληθευτούν οι προβλεπόμενες ποσότητες που θα επεξεργάζονται στο έργο.

11. Η ζήτηση του έργου. (Demand analysis): Η ζήτηση του έργου στη μελλοντική διαχείριση απορριμμάτων δεν φαίνεται να λαμβάνει υπόψη τις απαιτήσεις και τους στόχους που ορίζονται στην οδηγία πλαίσιο για απόβλητα (2018/851) ( 55% ανακύκλωση το 2025, 60% μέχρι το 2030, 65% μέχρι το 2035) και την οδηγία για την υγειονομική ταφή (2018/850) (Πακέτο κυκλικής οικονομίας).

12. Οικονομική Ανάλυση: Η χρηματοικονομική ανάλυση δεν πληροί  και δεν συμμορφώνεται προς τις απαιτήσεις της Εκτελεστικής Επιτροπής.  Κανονισμός (ΕΕ) 207/2015 και  Οδηγός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάλυση κόστους-οφέλους  των επενδυτικών έργων (2014 «ο οδηγός CBA” Cost Benefit Analysis). Ως εκ τούτου τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική οικονομική απόδοση του έργου.  Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη αλλά και τα αποτελέσματα δεν συμμορφώνονται   με τις ως άνω απαιτήσεις.

13. Υλοποίηση του έργου ως Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα: Η μεθοδολογία για την ανάλυση κόστους-οφέλους (CBA) συνεπάγεται ενοποιημένη ανάλυση που καλύπτει τόσο τον ιδιοκτήτη του έργο όσο και τον χρήστη, ώστε να είναι δυνατόν να υπολογιστεί η συνολική αποδοτικότητα του έργου. Δεν έχει διενεργηθεί ενοποιημένη ανάλυση του έργου στην παρουσίαση των οικονομικών αποδόσεων του έργου. Οι αποδόσεις κεφαλαίου χωριστά για τον ιδιώτη και τον δημόσιο εταίρο δεν έχουν υπολογιστεί. Υποτίθεται ότι η Περιφέρεια Πελοποννήσου  θα συνεισφέρει 66.529.154,19€. Το ποσό που αναφέρεται στο Σχέδιο Χρηματοδότησης είναι διαφορετικό (63.861.257€).

14. Επιλέξιμες  δαπάνες του έργου: Η τεκμηρίωση δεν εξηγεί πως υπολογίστηκαν το επίπεδο των επιλέξιμων δαπανών της δημόσιας συνεισφοράς καθώς και η επιχορήγηση της ΕΕ. Δεν είναι επίσης σαφές εάν το ποσό της δημόσιας συνεισφοράς ήταν γνωστό στο στάδιο του διαγωνισμού ή εάν το επίπεδο της αίτησης επιχορήγησης αποτελούσε ένα από τα κριτήρια επιλογής του ιδιώτη εταίρου.

15. Σφάλματα στην οικονομική ανάλυση: Λόγω των σφαλμάτων στην οικονομική ανάλυση δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί εάν για το συνολικό κόστος τηρούνται οι αρχές  του κόστους αποκατάστασης στο σύνολο και ο ρυπαίνων πληρώνει. Οι διαθέσιμες πληρωμές και κατά συνέπεια η τιμολόγηση προφανώς δεν έχουν συμπεριλάβει το κόστος κλεισίματος και την αποκατάσταση των χώρων υγειονομικής ταφής. 

16. Μελέτη Σκοπιμότητας: Δεν αναφέρονται  οι υποτιθέμενες διαφορετικές ποσότητες των ανακυκλώσιμων, οι τιμές και συνεπώς τα έσοδα από την πώληση των ανακυκλώσιμων  καθώς και της ηλεκτρικής ή θερμικής ενέργειας που πρόκειται να πωληθεί.

17. Η έκθεση CBA και το περιεχόμενο της αίτησης: δεν περιλαμβάνουν επαρκή περιγραφή των αναγνωρισμένων οικονομικών ωφελειών και κόστους  καθώς και τις βασικές παραδοχές που σχετίζονται με την αποτίμηση τους.

18. Το μοντέλο CBA και τα βασικά οικονομικά οφέλη:  Στη μελέτη το μοντέλο CBA δέχεται ότι η βασική πηγή εσόδων θα προέλθει από την αύξηση των αξιών των ακινήτων πέριξ της περιοχής του έργου (63%).  Δεν υπάρχει αιτιολόγηση.  Η δεύτερη πηγή εσόδων, τα τέλη εισόδου (gate fee)  τα οποία αντιστοιχούν στο 35%.   Εάν  οι χρεώσεις για την επεξεργασία απορριμμάτων αντανακλούν στην προθυμία των καταναλωτών να πληρώσουν προκειμένου να έχουν σωστή διαχείριση απορριμμάτων, και ως εκ τούτου δικαιολογημένο ως οικονομικό όφελος για το έργο, δεν θα  υπήρχε περαιτέρω  αιτιολόγηση στην  υπόθεση για αύξηση της αξίας των ακινήτων (καθώς η αύξηση της αξίας των ακινήτων  σε αυτή τη περίπτωση θα βασιζόταν μόνο στη βελτιωμένη διαχείριση αποβλήτων, και οι δύο πηγές οφέλους θα ήταν αλληλλοεπικαλυπτόμενες). Από την πλευρά του κόστους, φαίνεται ότι  το κόστος (Ο&Μ) λειτουργικό κόστος  και έξοδα συντήρησης  μετρήθηκε διπλά.

19.  Η υποβληθείσα  οικονομική ανάλυση ΔΕΝ παρέχει αξιόπιστα στοιχεία ώστε να προκύπτει ότι το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο: Η διόρθωση της ανάλυσης όσον αφορά τα λειτουργικά κόστη από τη πλευρά του κόστους καθώς και για τα έσοδα  που σχετίζονται με την αύξηση των τιμών των ακινήτων από την πλευρά του οφέλους, οδηγεί σε δείκτη ENPV αρνητικό, ERR μικρότερο του προεξοφλητικού επιτοκίου και εν τέλει το δείκτη B/C μικρότερο του 1 (που σημαίνει ότι τα οφέλη που προκύπτουν από τη λειτουργία του έργου είναι μικρότερα από τα κόστη που επωμίζεται η κοινωνία) γεγονός που υποδεικνύει ότι το έργο δεν αξίζει το κόπο  να υλοποιηθεί.

20. Το κόστος, τα οφέλη και οι οικονομικοί δείκτες που παρουσιάζονται στο έντυπο της αίτησης είναι σημαντικά διαφορετικά από αυτά που παρουσιάζονται στο μοντέλο CBA και επομένως πρέπει να διευκρινιστούν.

21. Risk Analysis . Η έλλειψη  ανάλυσης ευαισθησίας  χρηματοοικονονομικής και οικονομικής: δεν επιτρέπει την αξιολόγηση της επίδρασης των μεταβολών των μεταβλητών στους δείκτες χρηματοοικονομικής απόδοσης.

22. Οι ποιοτικοί κίνδυνοι και η κατανομή των κινδύνων  μεταξύ των εταίρων της ΣΔΙΤ , αν και συζητήθηκαν γενικά στο τμήμα Ε.3.3 του AF και στο κεφάλαιο 8 της μελέτης σκοπιμότητας, η ανάλυση κινδύνου  για το έργο δεν συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του Παραρτήματος ΙΙΙ , Κεφάλαιο 2.4 του εφαρμοστικού κανονισμού 2015/207 της Επιτροπής.  Αν και  επισήμως ελήφθησαν υπόψιν οι κύριοι  κίνδυνοι για τη διαχείριση αποβλήτων που ορίζονται στον Πίνακα 2 του προαναφερόμενου Παραρτήματος, εν τούτοις  η  εκτίμηση επικινδυνότητας που περιλαμβάνεται στην παρεχόμενη τεκμηρίωση δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια υγιή στρατηγική διαχείρισης κινδύνου.

23. Risk factors: Λείπει η ανάλυση πολλών παραμέτρων που συνιστούν πιθανούς κινδύνους του έργου καθώς και η ερμηνεία αυτών.

24. Διαθεσιμότητα χωροθετήσεων: Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι όλες οι χωροθετήσεις είναι διαθέσιμες  για το υπό εκτέλεση έργο. Είναι σαφές ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία απαλλοτρίωσης για ορισμένους χώρους.

25. Εγγύηση ροής αποβλήτων: Δεν έχουν παρουσιαστεί λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η ποσότητες των αποβλήτων  που έχουν συμφωνηθεί με τον ιδιώτη εταίρο θα διασφαλιστεί από την Περιφέρεια Πελοποννήσου ότι θα παραδίδονται σε «σημεία  εισόδου».

26. Καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου: Η ωριμότητα του έργου δεν είναι ξεκάθαρη. Η προσφορά του ΣΔΙΤ  ανακοινώθηκε το 2011, η νικηφόρα προσφορά ανακοινώθηκε το 2013, το συμβόλαιο υπογράφηκε το 2018. Η οικονομική ανάλυση δείχνει ότι το επενδυτικό κόστος έχει υλοποιηθεί το 2019 και 2020, αλλά η εφαρμογή δεν περιλαμβάνει σαφή περιγραφή της κατάστασης προετοιμασίας του έργου τη χρονική στιγμή της υποβολής της αίτησης. Καταχωρίστε τις πληροφορίες που λείπουν, συμπληρώσατε τα στοιχεία ανάλογα με την περίπτωση και δώστε τις απαραίτητες αιτιολογήσεις.

27. Ανάγκες προσαρμογής και μετριασμού των επιπτώσεων από το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.: Η τεκμηρίωση του έργου δεν συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 1303/2013 , άρθρο 101 , παράγραφος στ.  Η εκτίμηση κινδύνου έγινε και δεν βρέθηκαν αποδεικτικά στοιχεία για το αν το έργο θα ήταν ανθεκτικό ενόψει κινδύνων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή ή όχι , και εάν συνεπώς χρειαστούν προσαρμογές. Δώστε τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με αυτό το κρίσιμο ζήτημα.

28. Προστατευόμενες  περιοχές Ν2000: Η κύρια εφαρμογή του έργου αναφέρει ότι κανένα από τα έργα δεν θα πραγματοποιηθεί εντός  προστατευόμενης περιοχής Natura2000 και  ως εκ τούτου δεν θα υπάρξουν σημαντικές περιβαλλοντικές συνέπειες.  Ωστόσο η τεκμηρίωση προσδιορίζει με σαφήνεια ότι μία από τις εγκαταστάσεις θα κατασκευαστεί σε περιοχή Νatura_2000 συνεπώς είναι απαραίτητο να γίνει σχετική οικολογική μελέτη. Είναι απαραίτητη η σχετική διόρθωση στη μελέτη για να αντικατοπτρίζει αυτήν την εξέλιξη.

29. Notice Early Report 2017 Επιστολή της Επιτροπής, Ares 2017 3987408 της 10/08/2017: Με την ως άνω επιστολή απαιτήθηκε να ληφθούν υπόψιν στα κριτήρια επιλογής όλων των Ελληνικών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων που προέβλεπαν επενδύσεις στη διαχείριση απορριμμάτων και συνεπώς να εκπληρώνονται μια σειρά προϋποθέσεων.  Συνεπώς η συγχρηματοδότηση από την ΕΕ  σε  οποιοδήποτε ΜΕΑ (Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων) θα περιορίζεται μόνο σε καλά αιτιολογημένες περιπτώσεις που δεν θα υπερβαίνουν το 50% των παραγόμενων αποβλήτων στην Περιφέρεια, έτσι ώστε να αποφεύγεται ο κίνδυνος πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας  (κίνδυνος υπερδιαστασιολόγησης του έργου) και οι στόχοι της ιεραρχίας των αποβλήτων να είναι απολύτως σεβαστοί. Επιπλέον, αυτά τα έργα πρέπει να κατασκευάζονται με τρόπο που να επιτρέπουν αργότερα το μετασχηματισμό τους σε εργοστάσια ανακύκλωσης. Αυτό ισχύει για όλα τα έργα μικρά και μεγάλα.

30. Η ΕΕ έχει διάθεση να συγχρηματοδοτεί «ασφαλή έργα», δηλαδή έργα τα οποία δίνουν α) έμφαση  και προτεραιότητα  στη χωριστή συλλογή, στην ανακύκλωση , σε εκστρατείες εκπαίδευσης, στη κατασκευή εργοστασίων για παραγωγή ψηλής ποιότητας κόμποστ.

 β) Πρέπει να γίνει χωριστή συλλογή πέντε ροών αποβλήτων (χαρτί , πλαστικό, μέταλλο, γυαλί και βιολογικά απόβλητα) όπως καθορίζεται στο ελληνικό Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) το οποίο πρέπει να υλοποιηθεί χωρίς καθυστερήσεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για όλους τους δήμους και τις περιφέρειες που προβλέπουν κατασκευή ΜΕΑ.

γ)  Οι δήμοι αυτοί καλούνται να εγκαταστήσουν το  συντομότερο δυνατόν λειτουργικό σύστημα συλλογής πέντε ροών αποβλήτων σύμφωνα με τον ΕΣΔΑ πριν ή εντός της περιόδου υλοποίησης  των συγκεκριμένων συγχρηματοδοτούμενων από την ΕΕ έργων.

δ) Πρέπει με σαφήνεια να προκύπτει ότι το έργο αυτό πληροί πλήρως όλα τα παραπάνω κριτήρια.

31. ΕΠΙΠΛΕΟΝ  από τις  ελληνικές αρχές  ζητούνται να παρέχουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με  τον τρόπο υπολογισμού των ποσοτήτων των απορριμμάτων και ποιες οι θα είναι προβλεπόμενες μελλοντικές ποσότητες. Αυτά φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση  με εκείνα που προβλέπονται στον Περιφερειακό Σχεδιασμό (ΠΕΣΔΑ) όπου εξηγείται ότι ο πληθυσμός στη Περιφέρεια μειώνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια και αναμένεται να συνεχιστεί η τάση τα επόμενα χρόνια. Λαμβάνοντας επίσης υπόψιν  ότι θα εφαρμόζονται πολιτικές πρόληψης οι ποσότητες των παραγόμενων απορριμμάτων τόσο σαν σύνολο όσο κατά κεφαλήν θα πρέπει σταδιακά να μειώνονται και όχι να αυξάνονται.

Αναλύοντας το πρωτότυπο κείμενο της επιστολής ο αναγνώστης θα βρει και άλλα σημεία-παρατηρήσεις.

Σταχυολογώντας υπάρχουν ορισμένα κρίσιμα θέματα που χρήζουν διευκρίνησης και απάντησης.

Α. Ποια θα είναι η σύνθεση των αποβλήτων που εισέρχονται στις εγκαταστάσεις?

Β. Υπάρχει κατάλληλο  σύστημα  χωριστής συλλογής  αποβλήτων στην Περιφέρεια όπως απαιτείται?

Γ. Ποια η ποιότητα του παραγόμενου κόμποστ?

Δ. Είναι ζωτικής σημασίας να είναι υψηλής ποιότητας έτσι ώστε να μην καταλήγει στον χώρο υγειονομικής ταφής. 

Ε. Θα είναι μέρος των υλικών εξόδου SRF ή/και RDF?

ΣΤ. Σε τέτοια περίπτωση ποιες είναι οι αναμενόμενες ποσότητες?

Ζ.  Θα υπάρξει αγορά για αυτά? Με ποιο κόστος?

Η. Είναι σαφές από τα παρεχόμενα στοιχεία ότι η απαίτηση οι εγκαταστάσεις αυτές να επεξεργάζονται ποσότητες μέχρι το 50% των συνολικών παραγόμενων απορριμμάτων, δεν τηρήθηκε.

Θ. Αν και υπάρχουν αναφορές για τους στόχους ανακύκλωσης το 2020, φαίνεται ότι δεν εξετάστηκαν οι στόχοι που έχουν τεθεί στο νέο πακέτο οδηγιών για την Κυκλική Οικονομία (Απόβλητα, Οδηγία Πλαίσιο 2018/851 και οδηγία για την υγειονομική ταφή 2018/850), όπου πρόκειται να ενσωματωθούν στο εθνικό δίκαιο εντός των επόμενων εβδομάδων.

Ι. Επομένως ο στόχος για 50% πρέπει να γίνει σεβαστός και πρέπει επίσης να αιτιολογηθεί πως αναμένεται ότι θα εκπληρωθούν οι απαιτήσεις των νέων οδηγιών.

Κλείνουμε με την ελπίδα  να το δούμε ως  μάθημα και ως χρήσιμη εμπειρία που θα μας διδάξει από εδώ και στο εξής να γίνεται πολύ πιο  προσεκτική ανάγνωση   και ανάλυση των προκηρύξεων που προέρχονται από τις υπηρεσίες της ΕΕ  ώστε να υποβάλλονται  καλά τεκμηριωμένες και επαρκείς μελέτες στο μέλλον, ώστε να μην υπάρχουν απώλειες σε χρόνο, σε ενέργεια  και τελικά να μην υπάρχει απώλεια πόρων που είναι τόσο ζωτικής σημασίας για τις τοπικές κοινωνίες.

Οι 30 και πλέον αυτές βαριές «κίτρινες κάρτες» αν συνδυαστούν με την εμπεριστατωμένη επιστολή που μας έχει στείλει ο κ. Ανδρέας Μπακόπουλος και οι συνεργάτες του, είναι σαφές ότι επιβάλλουν πλήρη αλλαγή πλεύσης από την Περιφέρεια στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Η επιστολή του κ. Μπακόπουλου, η οποία είναι ιδιαίτερα εμπεριστατωμένη, έκτασης 55 σελίδων, κατά τη γνώμη μας ξεγυμνώνει όλες τις παρατυπίες και παρανομίες που είχαν γίνει και από την προηγούμενη Περιφερειακή Αρχή και από σας σήμερα. Μεταξύ των άλλων και πολύ συνοπτικά η συγκεκριμένη επιστολή τονίζει ότι υπάρχουν παραβιάσεις της έννομης τάξης, που έχουν γίνει σχετικά με την υπόθεση και που αφορούν την ΑΕΠΟ του έργου, τους όρους της Πράξης Υποβολής Δεσμευτικών Προσφορών (ΠΥΔΠ) του έργου, της Σύμβασης ΣΔΙΤ, τους χώρους του έργου για τους οποίους πρόσφατα είχαμε τη δικαίωση των ιδιοκτητών από το Δικαστήριο της Τρίπολης. Τονίζει επίσης ότι είναι αντισυνταγματική ενέργεια η προσπάθεια να εκδοθούν ειδικές διατάξεις κατά παρέκκλιση των υφισταμένων.

Κατόπιν όλων αυτών, προκύπτει η αναγκαιότητα

1)      Να δοθούν απαντήσεις στα 30 ερωτήματα – «κίτρινες κάρτες» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;

2)      Να ενημερωθούν όλα τα μέλη του ΠεΣυΠ για την εμπεριστατωμένη επιστολή των δικηγόρων (Ανδρέας Μπακόπουλος και συνεργάτες) και να τοποθετηθεί η περιφερειακή αρχή στις καταγγελίες που θέτει με την επιστολή της η νομική ομάδα υποστήριξης των συλλόγων.

3)      Να σεβαστεί η περιφερειακή αρχή και το ΠεΣυΠ τον νομικό μας πολιτισμό και να μην επιμείνει να προχωρήσει το σχέδιο ΣΔΙΤ, με σκοπό να δημιουργηθούν τετελεσμένα, διότι, όπως τονίζεται στην επιστολή των νομικών, εκκρεμεί η συζήτηση στο ΣτΕ.

Συνεπώς, μετά απ’ όλα αυτά, πρέπει η περιφερειακή αρχή και το ΠεΣυΠ να αλλάξουμε ριζικά τη ρότα της διαχείρισης των απορριμμάτων, δηλαδή να σταματήσει το καταστροφικό σχέδιο ΣΔΙΤ και να πάμε στο σωστό περιβαλλοντικά και οικονομικά μοντέλο.

Για όλους αυτούς τους λόγους πρέπει:

1) να αποφασίσει στη σημερινή  συνεδρίαση το ΠεΣυΠ την ανάγκη επανεξέτασης και ακύρωσης του συγκεκριμένου ΣΔΙΤ διαχείρισης των απορριμμάτων και 2) άμεσα να γίνει ειδική συνεδρίαση του ΠεΣυΠ παρουσία της διοίκησης του ΦΟΣΔΑ, ώστε να αποφασιστεί η ακύρωση αυτού του απαράδεκτου και γεμάτου παρατυπίες και παρανομίες έργου.

Οφείλετε, κ. Περιφερειάρχη, να καταλάβετε ότι η επιλογή σας να υιοθετήσετε πλήρως το σχέδιο του κ. Τατούλη, το οποίο είναι γεμάτο παρανομίες, όπως πλέον τονίζουν και οι έγκριτοι δικηγόροι αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όχι μόνο η «Αγωνιστική Συνεργασία Πελοποννήσου» είναι για τα σκουπίδια. Επιπλέον η επιλογή σας να γίνετε «βασιλικότερος του βασιλέως» και χρησιμοποιώντας την απαράδεκτη και αντισυνταγματική τροπολογία που εσείς ζητήσατε, ώστε η αρμοδιότητα των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων να μεταφερθεί στην Οικονομική Επιτροπή από το ΠεΣυΠ είναι και θα είναι βαρύτατο ολίσθημα ενάντια στη δημοκρατία.

Επειδή όμως, μετά την ενημέρωση που έγινε στους Δημάρχους από τον κ. Γραφάκο είδαμε ότι η κυβέρνηση στο νέο 10ετες εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων προκρίνει και τέσσερις μονάδες καύσης εκ των οποίων η μία εξ αυτών θα είναι στην Πελοπόννησο και μάλιστα με την «εύπεπτη» ονομασία «ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων», προτείνουμε το ΠεΣυΠ μαζί με την απόρριψη του σημερινού μοντέλου να απορρίψει και οποιονδήποτε σχεδιασμό για καύση η οποία είναι γνωστό ότι η καύση απορριμμάτων παράγει διοξίνες, φουράνια, πτητικό υδράργυρο και άλλες τοξικές ενώσεις που εκλύονται στην ατμόσφαιρα, καταλήγουν στο έδαφος, διοχετεύονται στους υπόγειους υδροφορείς και τελικά καταλήγουν στον ανθρώπινο οργανισμό προκαλώντας σοβαρές παθήσεις ανάμεσα στις οποίες και καρκίνο.

Απέναντι στα σχέδια κυβέρνησης είναι κρίσιμο το ΠεΣυΠ να αποφασίσει μαζί με τους Δήμους μια εναλλακτική πρόταση, την ορθή περιβαλλοντικά μέθοδο και με τρόπο που να είναι υπέρ του δημοσίου συμφέροντος, αλλά και να μην επιβαρύνει ανορθόδοξα και υπερβολικά τους πολίτες.

Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί πραγματικό πρόβλημα και το σημερινό μοντέλο του πράσινου κάδου με τα σύμμεικτα που καταλήγουν σε χωματερές και του συστήματος του μπλε κάδου για όλα τα ανακυκλώσιμα (με αποτέλεσμα η συνολική ανακύκλωση που επιτυγχάνεται να είναι γύρω στο 10%), είναι εντελώς αποτυχημένο.

Ένα εναλλακτικό σχέδιο διαχείρισης των απορριμμάτων θα πρέπει:  να είναι αποκεντρωμένο κατά ομάδες Δήμων και υπό την ευθύνη και διαχείριση των Δήμων και να ακολουθεί τα βήματα διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση, ανάκτηση υλικών, κομποστοποίηση και το ελάχιστο υπόλειμμα να θάβεται σε ΧΥΤΥ.

Αναλυτικά να ξεκινάει κατ’ αρχήν από τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων, με μείωση των περιττών συσκευασιών και των άχρηστων αντικειμένων. Η ανακύκλωση πρέπει να ξεκινάει από τη διαλογή στην πηγή (δηλαδή διαχωρισμός ανά υλικό) και την ύπαρξη ξεχωριστών κάδων και «ρευμάτων» για πλαστικό, γυαλί, χαρτί, μέταλλο, οργανικά κλπ. Τα ανακυκλώσιμα υλικά να οδηγούνται σε δημόσιους-δημοτικούς χώρους διαχείρισης μικρής κλίμακας (και όχι σε ιδιωτικά ΚΔΑΥ) και τα οργανικά να οδηγούνται προς κομποστοποίηση.