ΠΟΠ ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
ΜΙΑ ΔΥΣΑΡΕΣΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ
Αντικείμενο σφοδρής αντιπαράθεσης εδώ και 6 -7
χρόνια αποτελεί η χρήση του όρου ‘’ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ’’ (KALAMATA OLIVES) στη σήμανση της διακινούμενης
ελιάς ποικιλίας καλαμών.
Η αντιπαράθεση έφθασε στο Συμβούλιο της Επικρατείας ( ΣτΕ) μετά από προσφυγή συλλογικών φορέων της Μεσσηνίας .
Το ανώτατο δικαστήριο με την απόφαση
του υπ’ αριθμό 1149/2022 ακύρωσε την Υπουργική Απόφαση 331/20735 /2018 του υπουργού κ. Αποστόλου, γνωστή ως “ρύθμιση Αποστόλου”, η οποία ουσιαστικά είχε
απελευθερώσει και επιτρέψει τη χρήση του όρου KALAMATA OLIVES από κάθε παραγωγό, έμπορο , τυποποιητή
και εξαγωγέα ανά τον κόσμο.
Το ΣτΕ ακύρωσε την υπουργική απόφαση που ήταν μια
πράξη της Διοίκησης ως «μη νομίμως
αιτιολογημένη ».
Από τα
έγγραφα που κατατέθηκαν στην διαδικασία αλλά και από το σκεπτικό της απόφασης
του ΣτΕ αναδείχτηκαν ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής της απόφασης
.Λόγοι διαφάνειας και απόδοσης ευθυνών
στους πραγματικά υπόλογους μας
υποχρεώνουν να τα καταγράψουμε .
Η ακυρωθείσα
απόφαση
Ø Είχε
παραβιάσει το Κοινοτικό δίκαιο για την προστασία των προστατευόμενων ονομασιών
προέλευσης (ΠΟΠ)
Ø Είχε
στηριχθεί σε παραποίηση επισήμων εγγράφων της Ελληνικής Διοίκησης
Ø Είχε
επικαλεστεί ανύπαρκτη εισήγηση -απόφαση της αρμόδιας Τεχνικής Επιτροπής Πολλαπλασιαστικού Υλικού .
Ø Δεν
έλαβε υπόψη της τις εισηγήσεις των αρμοδίων Διευθύνσεων και υπηρεσιακών
παραγόντων .
Συμπερασματικά η όλη
διαδικασία είχε ολοκληρωθεί με το “αποφασίζουμε και διατάσσουμε’’.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι αυτή η ακυρωθείσα
ρύθμιση δεν ήταν ούτε άστοχη ούτε λανθασμένη ενέργεια.
Αντίθετα επρόκειτο για “μεθόδευση” προκειμένου να νομιμοποιηθεί μια
πολιτική-οικονομική επιλογή. Πυρήνας αυτής της επιλογής ήταν οι απρόσκοπτες
πωλήσεις και η κερδοφορία μιας συγκεκριμένης κοινωνικής -επιχειρηματικής
ομάδας, που δραστηριοποιείται στην τυποποίηση και εξαγωγή της ελιάς. Αξίζει εδώ
να σημειώσουμε και να υπενθυμίσουμε στους
διάφορους εκφραστές της “εθνικής
ομοψυχίας” ότι τα συμφέροντα της
συγκεκριμένης ομάδας δεν συμβαδίζουν πάντα με τα συμφέροντα των Ελλήνων
παραγωγών ελιάς .
Η τότε πολιτική ηγεσία κάτω από την πίεση της συγκεκριμένης
επιχειρηματικής ομάδας θυσίασε το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και υπονόμευσε το μέλλον
του προϊόντος.
Μια ταυτότητα, ένα διεθνές διαβατήριο που συνόδευε
το προϊόν αντί να διαφυλαχθεί και να ενισχυθεί , ουσιαστικά ακυρώθηκε και οι ανά τον κόσμο παραγωγοί , έμποροι και
εξαγωγείς μπορούσαν να το χρησιμοποιούν
ελεύθερα.
Η ρύθμιση αυτή θα μπορούσε να
χαρακτηριστεί και “τυχοδιωκτική” Aρκεί
να γίνει μια προβολή των συνεπειών στο μεσοπρόθεσμο μέλλον. Είναι γνωστό ότι οι
ανταγωνίστριες χώρες έχουν πολύ μικρότερες τιμές παραγωγού και κοστολόγια επεξεργασίας
– τυποποίησης σε σχέση με τα Ελληνικά δεδομένα. Όταν συσκευασίες με “ Kalamata Olives “ προερχόμενες από την Ιταλία, την Ισπανία, την
Τουρκία, την Αίγυπτο, τη Νότια Αφρική , την Τασμανία κλπ. , πλημμυρίσουν τις
αγορές , πως άραγε θα αντιδράσουν οι Ελληνικές επιχειρήσεις, για να παραμείνουν
εντός του ανταγωνισμού?
Οι επιλογές τους είναι συγκεκριμένες :
Α. Συρρίκνωση της τιμής
του Έλληνα παραγωγού .
Β. Εισαγωγή φθηνής
πρώτης ύλης από τρίτες χώρες, επεξεργασία εδώ και επανεξαγωγή. Διαδικασία “γνωστή” μέχρι τώρα στους εμπλεκόμενους φορείς.
Παράγοντες του χώρου ισχυρίζονται ότι
οι “ελληνοποιήσεις” είναι μερικές χιλιάδες τόνοι.
Γ. Μεταφορά των υποδομών τους ή δημιουργία νέων στις
τρίτες χώρες
Δ. Eκτέλεση των όποιων παραγγελιών τους
με την διαδικασία του φασόν στις τρίτες χώρες.
Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι η ρύθμιση αυτή ήταν
κοντόφθαλμη και καταστροφική για το
μέλλον της καλλιέργειας ελιάς καλαμών στην
Ελλάδα και των νοικοκυριών που
ασχολούνται με αυτή .
Η ακύρωσή της “ Ρύθμισης Αποστόλου” αποτελεί προσφορά στους Έλληνες καλλιεργητές
ελιάς Καλαμών .
Σήμερα
ξαναγυρίσαμε στο 2016.
Τώρα όμως είμαστε σοφότεροι και δεν θα
πρέπει να επαναληφθούν ανάλογες τραγικές αποφάσεις. Η διαδικασία διαχείρισης των
νέων δεδομένων μπορεί να ακολουθήσει τον παρακάτω οδικό χάρτη ο οποίος είναι προϊόν συλλογικής
επεξεργασίας .
Ο χάρτης αυτός και τέθηκε υπόψη της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ στη πρόσφατη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε προ ημερών .
1. Ο
υπουργός ΥΠΑΑΤ οφείλει άμεσα να προχωρήσει στην έκδοση Υπουργικής Απόφασης που
θα ακυρώνει την προηγούμενη ρύθμιση Αποστόλου και θα καταργεί το εφεύρημα ότι η
ελιά Καλαμάτας είναι συνώνυμο της ελιάς Καλαμών.
2. Κοινοποίηση
της συγκεκριμένης απόφασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην αρμόδια Διεύθυνση έτσι
ώστε από 1/1/2023 να ενημερωθεί ο Ευρωπαϊκός κατάλογος ποικιλιών ( FRUMATIS ) και να αποσυρθεί ο
όρος Καλαμάτα ως συνώνυμο της Καλαμών.
3. Ως
ένδειξη καλής θέλησης και αναγνώρισης της σύγχυσης και της αναστάτωσης που
έχουμε προκαλέσει ως χώρα, με συνεννόηση και συνεργασία με τις υπηρεσίες της
Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορούσε προβλεφθεί
μεταβατική περίοδος πχ διάρκειας ενός έτους στη χρήση του όρου KALAMATA OLIVES ώστε να απορροφήσει η αγορά εμπορικούς κραδασμούς και αντιδράσεις για πιθανές υπογεγραμμένες
συμφωνίες.
4. Σε
εφαρμογή της απόφασης του Περιφερειακού
Συμβουλίου Πελοποννήσου , του Δεκεμβρίου του 2020 , συγκροτείται άμεσα επιστημονική
επιτροπή από υπηρεσιακά στελέχη της Περιφέρειας και εξωτερικούς συνεργάτες για
την τεκμηρίωση της αναγκαιότητας και σκοπιμότητας της επέκτασης του ΠΟΠ στην
Νότια Πελοπόννησο. Η τεκμηρίωση είναι δυνατή διότι υπάρχουν όλες οι
προϋποθέσεις , όπως κοινά δεδομένα της
καλλιέργειας, κοινές πρακτικές και κοινοί ιστορικοί και πολιτιστικοί δεσμοί
μεταξύ των όμορων περιοχών.
Για το σκοπό αυτό έχει ήδη υπογραφεί και σχετικό Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των συλλογικών φορέων της
Μεσσηνίας και συντονιστικής επιτροπής Λακωνίας και ήδη το εγχείρημα έχει την
υποστήριξη εκατοντάδων παραγωγών της
Λακωνίας που συγκεντρώνουν όγκο παραγωγής περί τους 20.000 τόνους.
Η κίνηση αυτή θα ενισχύσει την γεωγραφική και ποσοτική βάση του ΠΟΠ , δεδομένου
ότι στη Νότια Πελοπόννησο συγκεντρώνεται περίπου το 50% της Εθνικής παραγωγής
της ελιάς Καλαμών.
Εντός της ζώνης αυτής (νότια
Πελοπόννησος) μπορούν να έρθουν και να εγκατασταθούν όσες επιχειρήσεις
επιθυμούν να δουλέψουν με την ΠΟΠ. Αυτό σημαίνει όμως , σεβασμό στις προδιαγραφές
της και ελέγχους . Όσοι αναζητούν να
έχουν ‘’ελευθερία κινήσεων ’’ μπορούν να κάνουν άλλες επιλογές.
5. Η
υποβολή του φακέλου της επέκτασης του ΠΟΠ στις αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΕ και
κινητοποίηση της πολιτικής και υπηρεσιακής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ για την έγκριση
του αιτήματος.
Υπονόμευση και τρικλοποδιές δεν πρόκειται να γίνουν ανεκτές.
6. Η
παραγωγή από τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας μπορεί να αναζητήσει την εμπορική
της τύχη με την σήμανση Ελληνικές Ελιές Καλαμών.( GREEK KALAMON OLIVES ) .
Είναι στην ευχέρεια των συλλογικών φορέων των
περιοχών αυτών και των εκεί επιχειρήσεων να συνεργαστούν στην προβολή και
προώθηση του προϊόντος τους.
Προς τούτο μπορούν να αξιοποιήσουν
εθνικούς και κοινοτικούς πόρους. Υπάρχει ανάλογη πολύτιμη εμπειρία από το
παρελθόν. Ακόμα μπορούν να διεκδικήσουν και να επιτύχουν πιστοποιήσεις και
αναγνωρίσεις που θα διευκολύνουν την είσοδό τους στις αγορές.
Τελειώνοντας αξίζει να επισημάνουμε ότι λύσεις και
τεχνάσματα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας με την υποστήριξη Νομικών Εταιρειών δεν πρόκειται να έχουν καμμιά τύχη
όπως άλλωστε προκύπτει από την απόφαση του ΣτΕ ότι ουδεμία λύση μπορεί να
υπάρξει ενάντια στη θέληση και στα
συμφέροντα του “ιδιοκτήτη” της ΠΟΠ.
Όσο πιο γρήγορα ξεκαθαρίσει το τοπίο τόσο μεγαλύτερη
θα είναι η ωφέλεια για όλους τους εμπλεκομένους.
Ας πάρουν τέλος οι
κινδυνολογίες και τα μοιρολόγια.
Όχι άλλος χαμένος χρόνος.
Σπάρτη
26/06/2022
Με εκτίμηση
Σταύρος
Χρυσαδάκος
Γεωπόνος
